Z pewnością o piramidzie żywienia słyszała większość z nas. Mimo wszystko nie wszyscy są w stanie powiedzieć, czym dokładnie jest. Ty również zaliczasz się do takich osób? Zatem nasz artykuł jest dla Ciebie! Zapoznaj się koniecznie z jego szczegółami!
Co to piramida żywienia?
Piramida Żywienia to nic innego, jak ilustracja przedstawiającą sposób odżywiania zalecany przez specjalistów. Na jednym obrazku uwzględniono najważniejsze zasady komponowania codziennego jadłospisu. W Polsce piramida żywienia została opublikowana przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie. Jednak w innych krajach dostępne są inne ilustracje i świetnym przykładem jest harwardzka piramida zdrowego żywienia. Ciekawostką może być fakt, że piramida żywieniowa różni się w zależności od wielu. Podstawowa wersja skierowana jest dla osób dorosłych. Jednak dostępne są też piramidy żywieniowe dla dzieci i młodzieży, a także piramida żywieniowa dla osób starszych. Wynika to ze specyficznych potrzeb poszczególnych grup wiekowych.
Jakie piramida żywności dla dorosłych ma zasady?
Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie (IŻŻ) jest przodującą instytucją w Polsce. Nic więc dziwnego, że to jej piramida żywności jest wyznacznikiem zdrowego stylu odżywiania. Ostatnia jej wersja została opublikowana w 2016 roku. U podstawy piramidy znajduje się aktywność fizyczna. Nie jest jednak rozumiana jako typowy sport, ale podejmowanie jakichkolwiek aktywności generujących ruch. Może to być zatem spacer, chodzenie po schodach, jazda na rowerze, czy nordic walking. Według Instytutu Żywności i Żywienia na aktywność fizyczną należy poświęcać dziennie około 30-45 minut. Na kolejnych szczeblach piramida żywienia plakat przedstawia produkty, które warto spożywać. I tutaj produkty u podstawy to te, po które warto sięgać częściej i w zdecydowanie większej ilości. Z kolei czym wyżej, tym spożycie poszczególnych artykułów powinno być rzadsze. Warto przy tym zauważyć, że zalecenia dotyczą wyłącznie zdrowych osób. Niektóre schorzenia mogą wymagać indywidualnej diety i w jej opracowaniu pomoże na pewno dietetyk. Dużym ułatwieniem może też być profesjonalny catering dietetyczny. Nad opracowaniem programów żywieniowych czuwa sztab wykwalifikowanych osób. Stawiając na personalizację w dietetyce jako klucz do sukcesu, są w stanie dobrać dietę do aktualnego stanu zdrowia lub wyznaczonych celów. Poza tym dieta pudełkowa jest zdrowa i zbilansowana, więc pozwala dostarczyć organizmowi tego, czego potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. Dlatego sięgając po nią, można lepiej zatroszczyć się o swoje zdrowie.
Ogólnie piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej rekomenduje spożywanie 4-5 posiłków w regularnych odstępach czasu. Podstawą diety powinny być głównie warzywa i owoce. Najlepiej jeśli będą stanowić połowę tego, co zjada dorosły człowiek. Przy tym to warzywa powinny stanowić 3/4, mniej zaś owoce. Na wyższym szczeblu znajdują się produkty zbożowe i tutaj zaleca się głównie jedzenie produktów pełnoziarnistych. Dalej jest nabiał i dziennie zdrowy człowiek powinien spożywać około dwóch szklanek mleka. Można oczywiście zastąpić je innymi produktami mlecznymi, w tym na przykład kefirem, czy jogurtem naturalnym. Dwa najwyższe szczeble to produkty, które piramida zdrowia uważa za nadużywane. Dotyczy to głównie mięsa. Jego spożycie powinniśmy ograniczyć do minimum, zwłaszcza że do dyspozycji mamy zdrowe alternatywy. Świetnym zamiennikiem będą ryby, chude mięso, jaja, czy nawet rośliny strączkowe. Czubek piramidy to tłuszcze. Warto zwrócić uwagę na to, by częściej sięgać po tłuszcze roślinne, a nie zwierzęce. Godna uwagi będzie oliwa z oliwek, czy olej rzepakowy.
To, czego nie uwzględnia piramida żywienia 2024, to cukier, słodycze i sól. Warto całkowicie je wyeliminować z diety, a jeśli nie jest to możliwe, to ograniczyć spożycie do minimum. Nie warto sięgać też po alkohol. Natomiast zalecane jest picie naturalnej wody w optymalnej ilości (około 1,5 litra na dzień).
Jakie założenia ma piramida żywnościowa dla seniorów?
Obowiązująca wersja piramidy żywieniowej dla seniorów została opublikowana w 2018 roku. Jej zasady są zbieżne z tym, jakie zawiera ogólna piramida żywnościowa. Uwzględniono jednak pewne kwestie, które są szczególnie ważne dla osób w starszym wieku. Przede wszystkim mówimy tutaj o przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów. Napoje należy pić często, w ilości przynajmniej dwóch litrów dziennie. Szczególnie ważne jest codzienne picie wody. Jednak seniorzy mogą śmiało sięgać po napoje mleczne, czy soki. Omijać za to lepiej napoje słodzone i alkohol. Poza tym nowa piramida żywienia dla seniorów przewiduje suplementację witaminy D. co do innych suplementów, to najlepiej skonsultować się ze specjalistą. Zaleci odpowiednie badania i ustali, czy suplementacja jest potrzebna, czy też nie.
Jakie wygląda piramida żywieniowa dla dzieci?
Ze względu na to, że organizm dzieci i młodzieży w wieku od 4 do 18 lat się rozwija, wymaga zastosowania nieco innej diety. Dlatego powstała odrębna wersja piramidy żywienia. Jej ostatnia aktualizacja pochodzi z 2019 roku. I tak piramida żywieniowa dla dzieci zaleca spożywanie pięciu posiłków dziennie, częste picie wody i mycie zębów po jedzeniu. Co więcej, piramida zdrowego odżywiania zachęca do tego, by w diecie dzieci i młodzieży stawiać głównie na różnorodne warzywa i owoce. Wskazane jest też jedzenie pełnoziarnistych produktów zbożowych, picie co najmniej 3-4 szklanej mleka lub jedzenie produktów mlecznych. Za to piramida zdrowia dla dzieci odradza sięganie po słodkie napoje i słodycze. Nie wskazane jest stosowanie soli, jedzenie słonych przekąsek i fast foodów.
